miércoles, 3 de mayo de 2017

Faxistek fusilatutako galdakoztarrak, VI. Galdakaoko Oroimenaren Asteko protagonista nagusiak

Orain dela 80 urteko udaberria, 1937koa, benetan gogorra izan zen Bizkaian. Tropa faxistek hainbat herri bonbardatu zituzten, tartean, gure herria, Galdakao. 80 urte pasatu dira daborduko, baina ez dugu ahaztu, eta ez dugu ahaztu gura ere. Horregatik, aurten ere, Galdakao Gogora memoria historikoa berreskuratzeko elkarteak, Galdakaoko Udalaren laguntzagaz, Oroimenaren Astea egitaraua antolatu du.

Burdin Hesia ezagutzeko bisita. Argazkiak: Mikel Lizarraga
Urteurren berezia denez, aurten Memoriaren Aste berezia gura izan dugu atondu. Orain 80 urte fusilatu zituzten Ángel Arostegi Bilbao, Valentín Mandaluniz Ealo, José Luis Zabala Bilbao, Santiago Zelaia Sagardui, Andres Ormaetxe Egiluz, Pedro Asua Zubiaur eta Dei Egileor Arostegi gazte galdakoztarrak. Eurak izango dira Galdakao Gogoraren 2017ko Oroimenaren Astea jardunaldien protagonista nagusiak.
Guk geuk ekoitzitako Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido erakusketak fusilatutako gazteen argazkiak, gutunak, gerra-kontseiluen agiriak eta beste hainbat dokumenturen erreprodukzioak biltzen ditu zortzi paneletan banatuta. Hildakoen familiak eta artxibategiak izan ditugu informazio iturri, orain arte ezer ez baita idatzi edo bildu Angel, Jose Luis, Andres, Valentin, Santiago, Pedro eta Deiren inguruan, euren memoria ia ezabatzeraino.
Kasu askotan benetan gaitza izan da informazioa topatzea. Badirudi faxistek eurek fusilatutako galdakoztarren memoria ezabatzea lortu zutela, zati baten bai behintzat. Informazioa han eta hemen dago sakabanatuta, erakusketa honetan lehenengo aldiz batu dira zazpi gazte hauen ingurukoak. Erakusketa hau ahanzturaren kontrako erantzuna da, omenaldi xumea.
Burdin Hesia bertatik bertara ezagutzeko ibilaldi bik, berbaldi bik eta erakusketak osatuko dute aurtengo Oroimenaren Astea, maiatzaren 13tik 20ra bitartean. Jarduera guzti-guztiak debalde izango dira.
Maiatzaren 13an eta 20an, zapatua, Galdakaon dauden Burdin Hesia eraikuntzaren aztarnak ikusteko bisita gidatuak egingo ditugu. Egun bietan hitzordua 9:00etan izango da, Udaletxe aurrean. Hilaren 13an, Altamira eta Olabarri auzoetan dauden Burdin Hesiaren hondarrak bisitatuko ditugu, gure elkarteko kideak gidari direla.
Hilaren 13an, irteeraren ostean, 13:00etan, omenaldi-ekitaldia egingo dugu Gandasegin, Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido erakusketa ikusgai dagoen areto berean. Fusilatutako zazpi galdakoztarrak gogoratuko ditugu, euren familiekin batera.
Maitzaren 20an, Bekelarre eta inguruetako aztarnak aztertzeko aukera izango dugu. Lubakiak, bunkerrak, metrailadore-habiak eta babeslekuak ikusiko ditugu osteratxu honeetan. Burdin Hesiaren aztarna gehien dituen herrietakoa da Galdakao.
Maiatzaren 16an, martitzena, izango dugu Oroimenaren Asteko lehenengo berbaldia. Paco Etxeberria izango da hizlaria, Aranzadi Zientzia Elkarteko forentsea. Gorpuzkinak ateratzen, duintasunak berreskuratzen berbaldia eskainiko du. Hitzaldia gaztelaniaz izango da.
Maiatzaren 18an, Josu Txueka historialariak Amaitu ez zen gerra. Heriotza, erbestea, espetxeak izango du berbagai.
Berbaldi biak Gandasegi ikastetxeko Areto Nagusian egingo ditugu, 19:30ean.
Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido erakusketa ere Gandasegin egongo da ikusgai, maiatzaren 15etik 20ra bitartean. Ordutegia: 18:30-20:30.
Galdakao Gogora elkartearen helburu nagusia Oroimen Historikoa berreskuratzea da. Urteotako isiltasunarekin amaitzea da gure asmoa, herri honetan esan, egin eta pentsatu ezin izan direnak argi adierazi. Mota askotako lagunek osatzen dugu taldea, adin eta sentsibilitate politiko ezberdinetakoek.


Informazio gehiago:
Harremanetarako: galdakaogogora@gmail.com


VI. Galdakaoko Oroimenaren Astea

2017ko maiatzaren 13tik 20ra

Maiatzak 13, zapatua
9:00etan, Galdakaoko Udaletxe aurrean
Galdakaoko Burdin Hesia ezagutzeko bisita gidatua, Galdakao Gogora elkarteko kideekaz. Altamira eta Olabarri auzoetan dauden aztarnak bisitatuko ditugu.
13:00etan, Gandasegi eskolan
Omenaldi-ekitaldia faxistek fusilatutako galdakoztarren omenez. “Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido” erakusketaren aurre-inaugurazioa.
Maiatzak 16, martitzena
19:30ean, Gandasegi ikastetxean.
"Gorpuzkinak ateratzen, duintasunak berreskuratzen”. Paco Etxeberria, Aranzadi Zientzia Elkarteko antropologo forentsearen berbaldia. (gaztelaniaz)
Maiatzak 18, eguena
19:30ean, Gandasegi ikastetxean
"Amaitu ez zen gerra. Heriotza, erbestea, espetxeak”, Josu Txueka historialariaren berbaldia.
Maiatzak 20, zapatua
9:00etan, Galdakaoko Udaletxe aurrean
Galdakaoko Burdin Hesia ezagutzeko bisita gidatua, Galdakao Gogora elkarteko kideekaz. Bekelarren auzoa eta inguruan dauden aztarnak bisitatuko ditugu
Erakusketa:
Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido erakusketa .

Gandasegi ikastetxean. Maiatzak 15-20. Ordutegia: 18:30-20:30

Fusilados galdakoztarras por los fascistas, protagonistas de la VI Semana de la Memoria de Galdakao

La primavera de hace ya 80 años, la del 1937, fue realmente cruel y dura en Bizkaia. Y es que las tropas fascistas bombardearon varios municipios, entre ellos en nuestro. Han pasado ocho décadas pero no lo hemos olvidado, no queremos olvidarlo. Por esta razón, este año también, la asociación por la recuperación de la memoria histórica Galdakao Gogora, con la colaboración del Ayuntamiento de Galdakao, ha organizado Semana de la Memoria.
Al tratarse de un aniversario especial, esta edición de la Semana de la Memoria también lo será. Hace 80 años fueron fusilados por los fascistas los jóvenes galdakoztarras Ángel Arostegi Bilbao, Valentín Mandaluniz Ealo, José Luis Zabala Bilbao, Santiago Zelaia Sagardui, Andrés Ormaetxe Egiluz, Pedro Asua Zubiaur y Dei Egileor Arostegi. Serán ellos los protagonistas de la Semana de la Memoria de Galdakao de 2017.

Visita al Cinturón de Hierro. Foto: Mikel Lizarraga

La exposición Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido ha sido producida íntegramente por Galdakao Gogora. En la exposición se muestran fotografías, cartas de despedida, consejos de guerra y otros documentos, reproducidos en ocho paneles. Se trata de una exposición inédita. Familia y archivos han sido nuestras fuentes de información más importantes. No ha sido un trabajo sencillo, pues hasta ahora no se había escrito ni recogido nada sobre Ángel, José Luis, Andrés, Valentín, Santiago, Pedro y Dei.
En algunos casos ha sido especialmente complicado obtener información. Parece que los fascistas que los fusilaron consiguieron, en parte, borrar su memoria y hacer desaparecerlos. En esta exposición se han reunido por primera vez las historias de los siete jóvenes galdakoztarras fusilados. Esta muestra es una respuesta al olvido, y también un sencillo pero significativo homenaje.
El programa de este año incluye dos excursiones para conocer in situ el Cinturón de Hierro, dos charlas y una exposición. Los actos se llevarán a cabo entre el 13 y el 20 de mayo, y todas las actividades serán gratuitas.
El 13 y 20 de mayo, sábado, se realizarán las visitas guiadas por los restos del Cinturón de Hierro que quedan en nuestro municipio. Las dos excursiones comenzarán a las 9:00 de la mañana desde el Ayuntamiento de Galdakao. El día 13, visitaremos los restos de las estructuras conservadas en las zonas de Altamira y Olabarri. Tras la visita, a las 13:00, realizaremos un pequeño homenaje en recuerdo a los siete jóvenes fusilados galdakoztarras, con la presencia de sus familiares.

Cartel de la VI Semana de la Memoria de Galdakao

El 20 de mayo, la ruta se hará por el barrio de Bekelarre y alrededores. En las dos salidas podremos observar las trincheras, nidos de ametralladoras y refugios que se conservan hoy en día.
El 16 de mayo, a las 19:30, Paco Etxeberria, forense de la Sociedad de Ciencias Aranzadi, ofrecerá la charla Exhumando fosas, recuperando dignidades. La conferencia será en español.
El 19 de mayo, jueves, a las 19:30, el historiador y profesor Josu Txueka nos hablará sobre La guerra que no terminó. Muerte, exilio, cárcel. La conferencia será en euskera.
Las dos charlas se llevarán a cabo en el Salón de Actos de la escuela Gandasegi.
La muestra Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvido se expondrá en Gandasegi, del 15 al 20 de mayo. Horario: 18:30-20:30.

VI Semana de la Memoria de Galdakao 2017

13 de mayo, sábado
9:00, frente al AyuntamientoVisita guiada por el Cinturón de Hierro. Trincheras, bunkers y refugios de Altamira y Olabarri.
16 de mayo, martes
19:30, Gandasegi“Exhumando fosas, recuperando dignidades”. Charla con Paco Etxeberria, forense de la Sociedad de Ciencias Aranzadi. (español)
18 de mayo, jueves
19:30, Gandasegi“La guerra que no terminó. Muerte, exilio, cárcel", charla del historiador Josu Txueka (euskeraz)
20 de mayo, sábado
9:00, frente al AyuntamientoVisita guiada por el Cinturón de Hierro. Bunkers, trincheras y refugios de Bekelarre y alrededores.


Exposición:Faxistek fusilatutako galdakoztarrak. No al olvidoEscuela de Gandasegi. 15-20 de mayo. Horario: 18:30-20:30


Más información:
Contacto: galdakaogogora@gmail.com